Deze eeuwenoude Indiaanse traditie is de laatste jaren helemaal opgeleefd

Iedereen is welkom op de jaarlijkse bijeenkomsten van Amerikaanse indianenstammen. Zorg wel dat je de etiquette kent. Kenner Serv Wiemers gaat voor op de powwow-trail.

Vorig jaar waren ze ineens weer in het nieuws: indianen. Ze protesteerden tegen de aanleg van een oliepijpleiding door hun gebied. En dit jaar kregen ze het weer aan de stok met Donald Trump toen hij besloot het Bears Ears National Monument in Utah, een natuurgebied vol heilige indiaanse plekken, drastisch in te krimpen. Ze zijn er dus nog, de oorspronkelijke bewoners van Amerika, maar de reiziger die zelf wil kijken hoe het er nu voor staat met indianen (ja, je mag ‘indianen’ zeggen want dat doen ze zelf ook) heeft het niet makkelijk. Indianenreservaten liggen in dunbevolkte gebieden. Op het eerste gezicht is er niet veel meer te vinden dan wat armzalige huisjes en doorgeroeste caravans. Of je komt terecht in een van de indiaanse casino’s: grote dozen zonder ramen met neonreclames, die zomaar opduiken in nietszeggende dorpjes, waarbinnen alleen wat geromantiseerde schilderijen naar de indiaanse eigenaren verwijzen.

Toch is er een manier om als belangstellende reiziger wél in contact te komen met de indiaanse cultuur: de powwows. Elke stam in Noord-Amerika organiseert in de zomer een bijeenkomst waar de tradities worden gevierd. Het houden van een powwow is een eeuwenoud gebruik dat de laatste jaren helemaal is opgeleefd

Bij een powwow komt de stam samen met leden van andere volken om ceremonies te houden, bij te praten, veteranen te eren, overledenen te herdenken, kinderen indiaanse namen te geven, te flirten en vooral veel te dansen op eigen muziek. En dat is de ideale plek om de indiaanse magie in volle glorie te ervaren. Buitenstaanders zijn welkom, zolang ze zich houden aan de etiquette. Maar doordat weinigen de weg vinden, blijven het feesten van indianen onder elkaar.

Op sites als powwows.com, crazycrow.com en indiancountrymedianetwork.com kun je meer vinden over welke powwows wanneer worden gehouden. Een compleet overzicht ontbreekt. Zoeken op websites van individuele stammen is de enige manier.

Rond het powwowterrein in Pine Ridge, South Dakota, houden jonge Lakotaindianen op hun paarden een racewedstrijdje. Gekleed in T-shirt, spijkerbroek en baseballpetje achterstevoren op het hoofd. Maar volgens indiaanse traditie berijden ze hun paarden zonder zadel. Dichterbij klinken de trommels die vrij monotoon gezang begeleiden. Onverstaanbaar voor buitenstaanders, maar onmiskenbaar indiaans. En dan ineens loopt er tussen de auto’s een indiaans meisje met een grote adelaarsveer op haar hoofd. En daar komt een pick-uptruck aan vol indianen in kleding gemaakt van leer, rijkelijk bestikt met kralen, schelpen en tanden van elanden. Verderop een ‘indiaanse prinses’, met kralenkroon en waaier van veren. Een oude man met twee lange grijze vlechten zet zijn verentooi op en schuifelt op zijn mocassins naar de ingang van het powwowterrein.

Zo’n terrein bestaat uit een tentenkamp (denk Lowlands) met als centrum de arena waarin de ceremonies en dansen plaatsvinden. Onder een afdak zitten de toeschouwers en groepen trommelaars die zingen en de dansers begeleiden. Die dansers doen mee aan competities en schoonheidswedstrijden; in verschillende categorieën kunnen ze geldprijzen winnen. Sommige dansers trekken van powwow naar powwow en verdienen zo in de zomer hun inkomen bij elkaar. Ook zijn er missverkiezingen waarbij de indiaanse prinsessen worden gekroond.

De voertaal bij een powwow is afwisselend Engels en de lokale indiaanse taal, afhankelijk van hoe goed die nog wordt gesproken. Je kunt dus makkelijk een kwartier lang naar een speech in het Lakota, Crow of Zwartvoet zitten te luisteren.

Rond de arena staan kraampjes met snacks, ijs en indiaanse spulletjes. Het ultieme powwowvoedsel is frybread: een kruising tussen een Hollandse oliebol en Turks brood. Daarvan maken ze ook een rezdog (met worst erin), indiaanse taco (met bonen, salade en kaas erop) of indiaanse burger. Bij veel bijeenkomsten wordt ook eten uitgedeeld, een uiting van het collectieve karakter van de cultuur. Dompel je onder en sluit gewoon aan in de rij.

Een powwow duurt meestal een lang weekend. Mis zeker niet de Grand Entry aan het begin: de chiefs gekleed in volle verentooien met vlag of adelaarsstaf in de hand leiden een optocht van alle dansers de arena in. Sommige dansers en danseressen lijken rechtstreeks weggelopen uit Dances with Wolves, anderen dragen felgekleurde kleding rijk versierd met veren, kralen en kettingen. Het andere hoogtepunt is de parade: jong en oud, man en vrouw, allemaal traditioneel uitgedost, gaat te paard rond het powwowterrein. De trommels gaan elke avond tot diep in de nacht door – daar lig je dan als vermoeide reiziger in je tentje.