STERRENKUNDE BIJ DE LAKOTA
Voor Lakota is traditionele astronomie de sleutel tot het verleden en de toekomst van hun cultuur

Een man uit Sicangu Oyate Lakota heeft decennialang de kennis van de sterren van zijn stam bestudeerd en oude kennis en wetenschap voor jongere generaties in leven gehouden.

Door Binesikwe Means, Associate Reporter,
GPJ TRIBAL NATIONS, ROSEBUD INDIAN RESERVATION

Vertaling: Jan Ketelaars

Victor Douville wil de kennis van de Lakota-bevolking over de sterren en hun bewegingen bewaren voor toekomstige generaties. Hij doceert Lakota-studies aan de Sinte Gleska University in het Rosebud Indian Reservation in de Amerikaanse staat South Dakota.

ROSEBUD INDIAN RRESERVATION — Of het nu de sterren, de zon of de maan zijn, de Lakota  hebben altijd veel naar de lucht gekeken. Ze noemden de sterren de ‘Woniya van Wakan Tanka’: de heilige adem van de Grote Geest.

Deze oude traditie heeft standgehouden in de moderne Lakota-cultuur, deels omdat Victor Douville, een elder en lid van de Sicangu Oyate Lakota-stam, die formeel bekend staat als de Rosebud Sioux-stam en woont op het Rosebud indianen reservaat in de Amerikaanse staat South Dakota . Hij is sinds 1971 docent Lakota-studies aan de Sinte Gleska Universiteit op dat reservaat, maar zijn interesse in de sterren begon vele jaren daarvoor.

“De kennis van sterren begon voor mij toen ik als jonge jongen in de hooiberg lag en opkeek naar de Grote Beer. Mijn oom zei ‘Oceti Sakowin'”, zegt Douville.

Oceti Sakowin, betekent in Lakota “Zeven Raadsvuren”. De uitdrukking verwijst naar de zeven raadsvuren onder het Lakota-volk die aan de hemel worden weergegeven in wat veel astronomen de Grote Beer noemen.

De Sicangu Oyate Lakota keken traditioneel naar de bewegingen van de nachtelijke hemel om de beste tijden voor planten en oogsten en andere seizoensgebonden activiteiten te bepalen. Een praktische kennis van astronomie was de sleutel tot overleven, en ze deden het allemaal zonder telescopen of andere moderne apparatuur.

Douville wilde die kennis levend houden. In 1984 zette de universiteit een Lakota-cursus astronomie op en Douville werkte samen met Ronald Goodman, die had geschreven over kennis van de sterren van de Lakota. Zij gingen traditionele verhalen en kennsi verzamelen van Lakota elders en medicijnmannen en vrouwen.

“Er waren veel uitdagingen”, zegt Douville. “Er waren veel sceptici die zeiden dat de Lakota kennis van de sterren verzonnen was.”

Douville zegt dat de grootste uitdaging was om ervoor te zorgen dat de astronomie van Lakota aansluit bij de moderne wetenschap.

“Op die manier kunnen we het meer legitiem maken”, zegt hij. “Dus daar lag de uitdaging, om mensen te laten geloven en beseffen dat deze manier van kijken naar de sterren ook waardevol is..”

De wereld van de astronomie is al lang gefascineerd door Lakota kennis van de sterren, inclusief het uitzoeken wie wat wist en wanneer.

Eén evenement in het bijzonder trok de aandacht van het Smithsonian Institution, een groep musea en onderzoekscentra beheerd door de Amerikaanse overheid, toen onderzoekers een online tentoonstelling hielden met de naam ‘Lakota Winter Counts’. Voor de Lakota zijn wintertellingen geschiedenissen of kalenders waarin gebeurtenissen worden vastgelegd op huiden, stof of papier, met één beeld voor elk jaar.

Een wintertelling die in die tentoonstelling wordt vermeld, is “The Year the Stars Fell”, die een Smithsonian-onderzoeker ontdekte. Die  verwees naar een Leonid meteoren storm uit 1833 die algemeen werd erkend door de wetenschappelijke astronomie wereld. Die ontdekking leidde tot het leggen van verbanden tussen de kennis van de sterren en de moderne astronomie.

Tegenwoordig onderzoeken veel astronomen sterrenkaarten en andere artefacten van stammen over het hele continent op tekenen van een verband tussen de moderne en de oude kennis.

“Er zijn veel culturen over de hele wereld die de rangschikking van de sterren aan de hemel op verschillende manieren waarnemen dan wij vanuit ons Anglo-Europese perspectief “, zegt Judy Vondruska, die astronomie en natuurkunde doceert aan de South Dakota State University .

Een moderne tipi is een herkenningspunt aan de Sinte Gleska University, gelegen op het Rosebud Indian Reservation in de Amerikaanse staat South Dakota. Studenten aan de universiteit kunnen kennis maken met de Lakota sterrenkunde.

Verschillende culturen gebruiken hun kennis van de sterren om verschillende redenen, en voor sommige culturen kunnen die redenen heel praktisch zijn. Voor veel inheemse groepen in wat nu de VS is, gaven de sterren aan wanneer bepaalde dieren zouden verhuizen of werden historische markeringen voor belangrijke gebeurtenissen.

“Dat is uit het Anglo-Europese perspectief verdwenen, omdat het voor ons meer verhalen zijn die we hebben geërfd uit de Griekse en Romeinse mythologie”, zegt Vondruska. “Het was niet zo ingebed in ons dagelijks bestaan ​​als voor veel van deze andere culturen.”

Voor Douville is het belangrijk om de Lakota kennis van de sterren aan jongere mensen door te geven, zodat het dagelijks kan worden gebruikt. En de jongere Lakota die les krijgen van Douville, zeggen dat zijn passie om hen les te geven altijd duidelijk is.

“Leksi Victor is absoluut van onschatbare waarde voor Sinte Lakota Oyate”, zegt Damon Leader Charge, een van Douvilles voormalige studenten. Leader Charge gebruikt de term “Leksi”, of oom, als eretitel.  Sinte Lakota Oyate betekent “Lakota-familie”.

Douville past de traditionele waarden toe die hij leert, zegt Leader Charge.

“Hij staat altijd klaar en is bereid om te geven, om zijn kennis te delen, om ervoor te zorgen dat die kennis aan de volgende generatie wordt doorgegeven, net zoals onze voorouders in het verleden deden”, zegt hij.

De volgende grote uitdaging, zegt Douville, is het ontwikkelen van een traditionele kalender op basis van Lakota kennis van de sterren.

Douville voelt zich verbonden met zijn mensen. Zijn betrokkenheid bij de cultuur van de Lakota motiveert hem elke dag om zijn kennis over te dragen.

“Ik probeer de student die verbinding te laten zien tussen wat hier is en wat boven is”, zegt hij, verwijzend naar de sterren. “Wat we hier beneden doen, heeft gevolgen hierboven, en wat daarboven gebeurt, heeft gevolgen hier beneden. Ik wil dat ze dat weten.”