Radboud Universiteit Nijmegen geeft steeds meer aandacht aan indigenous and settler colonial studies

Laura M. de Vos

Bij de Radboud Universiteit kun je sinds enkele jaren vakken in Inheemse Studies volgen, met dank aan universitair hoofddocent Mathilde Roza. Dr. Roza is haar carrière begonnen met research rond Amerikaans en transatlantisch modernisme, waarbij ze bijvoorbeeld de herdruk van drie verschillende boeken van de Amerikaanse avant-garde schrijver Robert Myron Coates mogelijk heeft gemaakt. Nu focust ze zich nu vooral op Inheemse Studies, waar zij haar hele loopbaan al regelmatig over doceerde.

Op dit moment doceert Dr. Roza, samen met Dr. Laura Visser-Maessen, het vak “The Red and Black Atlantic,” als onderdeel van de Master Transatlantic Studies. Dit vak gaat in op de verschillende manieren waarop de identiteit van Inheemse mensen aan de ene kant, en African-American mensen aan de andere kant, werden geconstrueerd door de witte machthebbers, tegen de achtergrond van het kolonialisme en de slavernij. In de cursus bespreken we ook de gevolgen van de kunstmatige scheiding van verschillende groepen mensen en wordt gekeken hoe vraagstukken omtrent ras de transatlantische relaties tussen Noord-Amerika en Europa hebben beïnvloed. Onderwerpen die daarbij aan bod komen zijn Europese beeldvorming en stereotypen; de relatie tussen slavernij en kolonialisme en de manieren waarop musea de verhalen van trauma en geweld verbeelden; de verschillende ervaringen van Inheemse en Zwarte soldaten die tijdens de tweede wereldoorlog in Europa vochten; en solidariteit tussen African-American en Native American protestbewegingen.

Het tweedejaars Bachelorsvak “Indigenous Studies in the U.S. and Canada,” wat ik de volgende jaren van haar overneem, geeft een introductie tot het academische veld van Inheemse Studies, met een focus op Inheemse literatuur. Het is een verplicht vak voor de studenten “Arts and Cultural Studies” en een keuzevak voor de studenten in de American Studies opleiding. Ook kunnen studenten het vak volgen als onderdeel van de minor “Literature in Society.” Op de syllabus staan oude en nieuwe klassiekers zoals Anishnaabe schrijfster Louise Erdrich’s Love Medicine en Cheyenne and Arapaho Tribes auteur Tommy Orange’s There There, maar ook anderen zoals Cowlitz essayist Elissa Washuta en Eastern Shawnee poëet en essayist Laura Da’. We behandelen thema’s aangaande de diversiteit van culturen van alle Inheemse volkeren van het Noord Amerikaanse continent, het geweld van het settler-kolonialisme zowel in het verleden als vandaag (van boarding schools tot de epidemie van verdwenen en vermoordde Inheemse vrouwen, meisjes, en Two Spirit mensen), tot Inheemse soevereiniteit en de Inheemse casino’s vandaag.

Op dit moment geef ik het vak voor het eerst, ik kom namelijk nog maar net in Nederland aan na zeven jaar studeren en werken in Coast Salish (specifiek Duwamish) land bij de University of Washington in Seattle. Tijdens mijn studie en werken daar werkte ik ook als vrijwilliger bij de Quinault Indian Nation; ik werkte o.a. mee aan een oral history project waar we stamoudsten en jongeren samenbrachten om meer te leren over Quinault geschiedenis en cultuur. Deze ervaringen neem ik uiteraard allemaal mee wanneer ik hier in Nederland m’n lessen geef, studenten begeleid, of lezingen help organiseren.

Zo ontvingen we op woensdag 10 november 2021, digitaal weliswaar, Tanana Athabascan professor Dian Million. Tijdens haar lezing had professor Million het o.a. over het belang van “Indigeneity” of “Inheemsheid” niet enkel als identiteit, maar als praktijk, als het leven in een gebalanceerde relatie met de omgeving en de natuur. Deze Inheemse praktijk is noodgedwongen antikapitalistisch en is ook wat er nodig is om het kapitalistische, imperialistische geweld in de wereld te kunnen tegenwerken en stoppen. Ze argumenteerde dat er een verandering van paradigma aan het plaatsvinden is omwille van de klimaatsverandering, gecreëerd door het kapitalistische misbruik van de planeet. Een nieuw paradigma dat Inheemse principes over samenleven met de aarde centraal zet dringt zich op. Een academisch artikel over het onderwerp van deze lezing zal binnenkort verschijnen.

Diezelfde week ontvingen we Zwitserse specialist in Inheemse literatuur Patrizia Zanella, die op dit moment op de Universiteit van Neuchâtel werkt. In mijn tweedejaars vak “Indigenous Studies in the U.S. and Canada” gaf Dr. Zanella op 9 november een gastles over Queer en Two Spirit Inheemse literatuur, waarbij ze het werk van o.a. schrijvers zoals Kai Minosh Pyle, Jas Morgan, en Chrystos besprak. Pyle’s academisch werk focust op archiefstudie van termen en kennis over Two Spirit mensen in Anishnaabemowin, de taal van de Anishnaabe (ook gekend als Ojibwe of Chippewa), die in Dr. Zanella’s openbare lezing van donderdag 11 november 2021 ook aan bod kwam. Die lezing ging namelijk over het gebruik van Inheemse talen in literatuur door Inheemse schrijvers. Hierbij ging het o.a. over het werk van professor Margaret Noodin, die poëzie in Anishnaabemowin schrijft, die ze dan zelf vertaalt en samen met de Engelse vertaling publiceert (What the Chikadee Knows [2020] en Weweni [2015]). Professor Noodin was ook medeoprichter en huidige content manager van de website met Anishaabemowin (of Ojibwemowin) materialen en lessen, www.Ojibwe.net. Dr. Zanella legde uit hoe de zogenaamde kost-“scholen” in de VS en Canada met opzet het voortbestaan van de Inheemse talen aanvielen door het gebruik ervan te verbieden, en in de plaats daarvan het gebruik van koloniale talen te verplichten. Ondanks deze geschiedenis, slagen hedendaagse Inheemse auteurs er toch in om strategieën te ontwikkelen om vernieuwende literatuur te creëren in het Engels, die ook nog eens lovende kritieken krijgt. Hierbij incorporeren velen van hen Inheemse talen: van enkele losse woorden, al dan niet vertaald, tot tweetalig (zoals bijvoorbeeld Margaret Noodin) of zelfs volledig in een Inheemse taal geschreven boeken (zoals bijvoorbeeld Mino-doodaading, een collectie van kinderverhalen in Anishnaabemowin).

Op woensdag 15 december om 17u ontvangen we, net zoals de lezing van Dian Million in samenwerking met de Decolonial/Postcolonial Working Group van de University of Warwick (via collega professor Doro Wiese), Yellowknives Dene professor Glen Coulthard. Ook deze lezing gaat opnieuw via Zoom door, je kan je inschrijven via Eventbrite om de link te ontvangen. De titel van de lezing is “Once We Were Maoists: Third World Currents in Fourth World Anti-Colonialism.” De lezing zal zich focussen op de Native Alliance for Red Power, een groep van Inheemse activisten uit Vancouver, Canada die actief was in de Jaren ’60 en ’70, en die zich voor hun politieke visie en activisme liet inspireren door het marxisme dat op dat moment verder ontwikkeld werd in de Derde Wereld. Lezers van NANAI Notes zijn uiteraard van harte welkom! Voor meer informatie over het onderwijs op gebied van inheemse studies en settler colonial studies aan de Radboud kan altijd contact worden opgenomen met mij of Dr. Mathilde Roza.