TASHA ZORGT VOOR HAAR FAMILIE MAAR MOET OOK AFSTUDEREN

Afgelopen tijd heb ik regelmatig contact gehad met Tasha Nez. Zij heeft een ouderwetse telefoon waarmee ze alleen kan sms-en. Hieronder een aantal fragmenten van de gesprekken die ik via sms met haar heb gehad. Mijn vragen heb ik weggelaten en soms voeg ik een verduidelijking toe.

De fragmenten staan in chronologische volgorde. Het gaat deels over haar studie en deels over haar pogingen om haar familie te helpen.

De ‘gesprekken’ beginnen op Black Mesa op het Navajo reservaat waar haar familie woont. Daarna gaat ze naar Flagstaff waar ze studeert.

 Donderdag 26 maart, Black Mesa

Ik heb met mijn begeleiders op de NAU gesproken en ze hebben me verzekerd dat ik na de zomer kan afstuderen. We moeten binnen blijven hier. Dat levert een boel stress op.

Alle planken in de supermarkt met basisproducten zijn leeg. Ik heb hier bijna geen bereik. De NAU is compleet online. En dan vertoont mijn laptop ook nog kuren. Technici die ik geraadpleegd heb kunnen niets doen. Afgelopen 2 weken heb ik daardoor een aantal lessen gemist. Ik moet vandaag of morgen naar Flagstaff om een andere laptop te regelen. Dat zal een ander besturingssysteem hebben zodat ik me nogal zorgen maak of ik alles nog wel heb als ik een andere laptop heb.

Woensdag 1 april, onderweg van Black Mesa naar Flagstaff.

Vorige week was ik op het reservaat. Er is een avondklok ingesteld van 20.00 tot 05.00 uur. Er zijn tot nu toe 110 besmettingen met het corona virus. Meer dan in andere gebieden in Arizona. Het systeem probeert ons weer uit te roeien, de geschiedenis herhaalt zich. Veel mensen zijn sceptisch. Ik blijf bidden voor onze families voor bescherming.

Familieleden van mijn vader zijn sterk getroffen door het virus. Zij zitten in quarantaine omringd door het leger. Ze zitten op een plek waar veel uitbraken van het virus zijn geweest. Veel mensen zijn bezig de ouderen te beschermen.

Er zijn in Chinle en Tuba City noodhospitalen neergezet door het leger. Ik ben op weg naar Flagstaff om ingeblikt voedsel, wc papier, schoonmaakdoekjes en zeep te kopen.

Mijn 88 jarige grootmoeder is begonnen met het planten van traditioneel zaad in de moestuin. Dat gaat gewoon door.

Ik kan mijn thesis deze zomer afmaken. Ik krijg een virtueel diploma.

Via zoom heb ik gesproken met mijn begeleiders op de NAU en ik kan afstuderen na de zomer. Ik moet nog 7 punten halen, 4 voor mijn thesis en 3 voor een cursus in milieu wetenschap of politiek.

De hulp van de Navajo Nation stopt na dit jaar dus ik wil zo snel mogelijk mijn Master Degree halen. Dan kan ik een baan krijgen bij Navajo EPA (Enviromental Protection Agency) in Window Rock.

Alle scholen op het reservaat zijn gesloten na een corona besmetting op de Rocky Ridge Community School (die school ligt vlakbij Black Mesa). We zitten nu in een complete lock down.

Er is 1 besmetting in Pinon (dat ligt ook in de buurt van haar familie). Dat is gebeurd toen de supermarkt open was voor ouderen. Nu is de supermarkt 4 dagen gesloten. Ik maak me zorgen over mijn familie maar ze zijn tot nu toe gezond.

Dit is de eerste keer sinds lange tijd dat ik het leger op het reservaat zie. De laatste keer was toen we ingesneeuwd waren. Toen was ik nog een kind.

Vrijdag 3 april, Flagstaff

Ook in Flagstaff zijn het wc papier en veel andere spullen uitverkocht.

Ik ben nu bezig zoveel mogelijk voedsel en zeep en schoonmaakspullen te verzamelen.

Ik ben niet getest. Dat zou ik wel graag willen hoewel ik geen symptomen heb. We blijven binnen, hebben geen contact met anderen. Mijn familie is ook nog gezond.

Ik moet hier wachten totdat de schappen weer zijn aangevuld. Dat gebeurt maar 1 of 2 keer per week. Mensen zijn hier aan het hamsteren.

Ik weet niet hoelang ik in Flagstaff ben. Ik heb hier regelmatig contact met mijn professoren en probeer zoveel mogelijk te doen voor mijn studie.

Zaterdag 4 april, Flagstaff

De Navajo Nation heeft het reservaat afgesloten. Overal zijn checkpoints. Je krijgt een hoge boete als je toch het reservaat binnengaat. Ik moet waarschijnlijk een week hier blijven. Dan kan ik voedsel en zeep etc kopen.

Een geluk bij een ongeluk is dat ik aanstaande maandag een deelexamen kan doen. Online gaat de studie gewoon door.

Op het reservaat hebben de supermarkten alleen het hoognodige. (er zijn 13 supermarkten op het reservaat dat 1,5 keer zo groot is als Nederland, er wonen 175.000 mensen). Zij hebben een tijd voor de ouderen ingesteld. Dat betekent dat de ouderen om 5 uur ’s ochtends in de rij voor de winkel gaan staan. Om 6 uur kunnen ze het hoognodige kopen. Om 8 uur is toiletpapier bijvoorbeeld uitverkocht.

Ook hier kan ik geen plastic handschoenen, zeep en schoonmaakdoekjes krijgen, ook niet online. Ik maak een lijst van alle spullen die ik koop. Vooral schoonmaakdoekjes zijn schaars. Afgelopen week was ik bij Wallmart waar een personeelslid schoonmaakdoekjes verdeelde onder de klanten. Het heeft me enorm veel moeite gekost om een klein pakje te bemachtigen.

Mijn familie zit thuis. Mijn broer doet de noodzakelijke boodschappen. We hebben niet zozeer ontsmettingsmiddelen nodig omdat we vaak onze handen wassen.

Als het langer gaat duren en de supermarkten op het reservaat niet voldoende bevoorraad worden zullen mijn broer en ik vaker naar Flagstaff of Gallup moeten rijden. Dat is minstens 2,5 heen, 2,5 uur terug. Ik ben nu bezig zoveel mogelijk ingeblikt voedsel te verzamelen.

Mijn neef in Pinon belde mij of ik geen voedselpakket bij hem kon afleveren. Veel families hebben het moeilijk.

Twee weken geleden heb ik hooi voor de schapen, ingeblikt voedsel en vers fruit naar een ouder echtpaar in Black Mesa gebracht. Dat heb ik uit eigen zak betaald. Ik heb hen ook geholpen met hout hakken. Ik geef om de ouderen in mijn gemeenschap.

Vervolg Tasha Nez

De afgelopen maanden heb ik regelmatig contact gehad met Tasha via sms, WhatsApp en Skype. Het is een zware tijd voor haar. De combinatie van online studie, schrijven van haar thesis, haar parttime baantje op het lab van de NAU-Northern Arizona University (dat ging wel door in afgeslankte vorm) en het zorgen voor haar moeder en grootmoeder op Black Mesa zorgen voor veel stress.

Ze heeft in april haar Midterm examen gehaald, online. Ze heeft vrijwel elke dag contact met haar moeder en grootmoeder op Black Mesa. Ceremonies zijn er eigenlijk niet omdat samenkomsten met meer dan 10 mensen verboden zijn.

Ze brengt elke 2 à 3 weken voedsel en schoonmaakspullen naar het reservaat. De ouderen zijn blij dat ze komt. Soms helpt ze mee met hout hakken. Het dorp waar haar moeder en grootmoeder wonen is vlakbij een bos.

Ze wilde dat haar moeder naar hun zomerverblijf zou gaan dat nog meer achteraf ligt. Maar iemand heeft de stoppenkast meegenomen zodat er geen elektriciteit is. Het is onduidelijk wie dat heeft gedaan. Er is geen geld voor een nieuwe. Voedsel is nu belangrijker. Gelukkig is iedereen gezond.

Later moest ze plotseling naar Gallup om water te halen voor haar familie op Black Mesa. De bron daar is opgedroogd. De week erop konden ze water halen bij de oude Peabody mijn. Die heeft een water punt. Ze heeft een grote familie. Soms moet ze in het zuiden van het Navajo reservaat opeens ook water en voedsel brengen naar familie.

Ze moet nog een aantal punten halen voor haar studie. Nu volgt ze een zomer klas. De punten die ze hiervoor haalt zijn noodzakelijk voor haar afstuderen. Ze schrijft deze zomer ook aan haar thesis die ze later in het jaar (waarschijnlijk november) moet verdedigen. In december haalt ze haar diploma.

Ze heeft veel alleen gezeten in haar appartement in Flagstaff. Ze gaat wel vaak fietsen en lopen om in beweging te blijven. Thuis doet ze ook haar traditionele gebeden die ze van haar grootmoeder heeft geleerd. Haar moeder zei: “Zorg ervoor dat je niet helemaal veramerikaanst”. Daar moest ze wel om lachen. Ze wil na haar studie een leider worden in de Navajo Nation. Daar is ze heel duidelijk in. Het ziet ernaar uit dat ze snel een baan zal vinden.

Op dit moment gaat het financieel lastig. Doordat haar studie vertraagd is, heeft ze niet op tijd een beurs aangevraagd. Half augustus wordt de studie weer hervat. Online.

Tasha is bijzonder blij met de steun van de NANAI. Het maakt echt het verschil.

Het gaat niet goed in Flagstaff. Er komen steeds meer covid gevallen. Tasha maakt zich zorgen of er wel genoeg middelen zijn om alle zieken te helpen als het erger wordt. Er is maar één ziekenhuis in Flagstaff die de covid patiënten kan behandelen.

Jan Ketelaars